dinsdag 30 september 2014

Boekhandels in Londen: inspirerende voorbeelden?

Op maandag 29 september vertrokken een dertigtal boekhandelaren op dagtrip naar Londen voor een inspiratiebezoek aan een aantal interessante boekhandels. Het initiatief kwam van het Vlaams Fonds voor de Letteren, ism. CJSM en Boek.be. We bezochten drie boekhandels: Daunt bookshop, de nieuwe Foyles en de London Review Bookshop. Drie totaal verschillende boekhandels met elk andere punten van inspiratie.



Deze winkel is gevestigd in een prachtig pand in een mooie buurt in Londen. Wat heel bijzonder is aan deze winkel, is het feit dat hun boeken quasi allemaal geklasseerd staan op land. Fictie, non-fictie, reisgidsen, kookboeken, … ze staan allemaal door mekaar volgens het land waarover het gaat. Op die manier ontdekt men soms pareltjes die men door de klassieke indeling volgens genre anders over het hoofd zou zien. Een nieuwe vorm om mensen boeken te laten ontdekken. Maar men gaat hier niet fanatiek mee om. Ze hebben gemerkt dat de klanten daardoor soms in de war geraken en hebben uiteindelijk ook beslist om een afdeling fictie, non-fictie en kookboeken te maken, voor de klanten die daar specifieke interesse in hebben.
Ook de manier van inkopen is bijzonder. De zaakvoerder beslist wat wordt aangekocht, maar van elk boek koopt hij maar één exemplaar aan. Het is pas als het boek in de winkel is aangekomen dat het team bekijkt wat ze met het boek gaan doen en of er extra aandacht aan wordt geschonken. Vermits boeken binnen de 24 uur kunnen geleverd worden (via Gardner’s) is bijbestellen heel eenvoudig. Men kiest er voor om een zo breed mogelijk aanbod te hebben met maximaal één of twee exemplaren die snel worden aangevuld.
Opvallend is ook de zeer horizontale structuur van het personeel. Iedereen doet alles in de winkel. Er zijn geen mensen die specifiek de aankoop doen of specifiek de boeken uitpakken, in de rekken zetten of administratieve taken opnemen. Iedereen doet alles en moet alles kunnen. We zagen dan ook de zaakvoerder met een stapel boeken uit de kelder komen om die zelf in de rekken te plaatsen. De boekverkopers worden ook beter betaald dan gemiddeld, omdat men heel veel belang hecht aan de kwaliteit en het engagement van de verkopers. Bij aanwerving kijkt men niet of iemand ervaring heeft in de sector, liefst niet zelfs. Vooral algemene kennis is van belang.
De boekhandel zet ook sterk in op het organiseren van activiteiten. Quasi elke dag is er een boekpresentatie in de boekhandel, meestal van 19 tot 20 uur, in samenwerking met een uitgeverij. De boekhandel zit meestal vol. Mensen betalen entreegeld, maar krijgen daarbij wel een drankje en een hapje aangeboden. De boekhandel werkt ook samen met restaurants uit de buurt, zodat de aanwezigen een voucher krijgen aangeboden om na de activiteit ergens te gaan eten.
Op dit ogenblik hebben ze nog een webshop, maar ze plannen om deze af te bouwen. Men wil meer inzetten op de selectie en de inhoudelijke bijdragen van klanten. Opvallend is ook het abonnementsaanbod. Mensen kunnen een abonnement nemen om per maand voor een bepaald bedrag aan boeken toegestuurd te krijgen. Drie mensen van de boekhandel werken hier specifiek op en stellen een boekenpakket samen volledig op maat van iedere klant. Geen eenheidsworst, maar maatwerk. Men is daarbij zeer soepel op retours van boeken die toch niet in de smaak zouden vallen. Vaak wordt zo’n abonnement cadeau gedaan maar verlengt de ontvanger van het abonnement later het abonnement omdat men het zelf leuk vindt. De boekhandelaar als gidsfunctie, daar hecht men zeer veel belang aan.
Boeken waar zeer veel vraag naar is, maar die niet meer verkrijgbaar zijn, worden soms door de uitgeverij van de boekhandel opnieuw uitgegeven. Op die manier krijgt de winkel een uitzonderlijk en uniek aanbod van boeken die nergens anders verkrijgbaar zijn. Het is een usp waar zeer veel belang aan wordt gehecht. Deze boeken belanden dan ook op de tafels waardoor ze extra in de kijker worden geplaatst.





Een boekhandel van een totaal andere orde is de vernieuwde Foyles. Op enkele huizen van hun oude pand hebben ze een oude school verbouwd tot een gigantische boekhandel: 6 verdiepingen hoog, met in het midden een open ruimte. Een gigantische, indrukwekkende boekhandel zoals er maar weinig bestaan in de wereld. Hoewel zo’n boekhandel enkel in een wereldstad mogelijk is, Londen heeft 15 miljoen inwoners, kunnen we er toch interessante zaken uit opsteken. De manager die de verbouwing heeft geleid, licht ons één en ander toe. Bij de gesprekken over het concept van de winkel, zijn ze vooral gaan kijken naar andere retailers en niet naar boekhandels. Dat is zijn belangrijkste advies: boekhandelaren moeten in de eerste plaats retailers zijn en bekijken wat men kan leren van andere retailers. Zo hebben ze heel veel belang gehecht aan de verlichting. De wanden zijn wit, de rekken idem. Heel veel open ruimtes met allerlei spots die de boeken in de picture zetten. “Zet een spot op een boek en hij verkoopt”, zegt hij bij wijze van boutade.  Het is duidelijk dat ze zeer goed gekeken hebben hoe Apple zijn Applestores heeft uitgebouwd. Bovenaan de boekhandel is een mooie trendy koffieshop gevestigd. De hoogste verdieping is volledig gereserveerd voor een event-zaal. Daar zet men ook heel sterk op in: ontmoetingen met auteurs, discussies over boeken. Dat is iets wat Amazon niet kan en waarmee men mensen naar de boekhandel trekt.




Deze boekhandel is gevestigd in de wijk Bloomsbury. Een mooie boekhandel propvol boeken. Ook hier kiest men voor een zeer breed assortiment van eentjes, met weinig hoge stapels. De boekhandel vormt eigenlijk een drieluik: het tijdschrift London Review of Books, de boekhandel en de cake shop. De boekhandel is niet echt winstgevend. De winst wordt gemaakt door het tijdschrift en door de vele activiteiten die men organiseert.
Het tijdschrift heeft een zeer groot bereik, zelfs wereldwijd, met een hoog aantal abonnees en is internationaal gerenommeerd voor zijn boekrecensies. De redactie werkt onafhankelijk van de winkel en vice versa.
De boekhandel is sterk gespecialiseerd. Zo heeft men een poëzieafdeling van om en bij de drie meter. Poëzieliefhebbers uit heel Londen komen naar deze boekhandel op zoek naar hun favoriete gedichten. De boekhandel zet ook zwaar in op het organiseren van activiteiten. Opvallend ook hier is dat deelnemers bereid zijn om hiervoor te betalen. Zo kwamen niet minder dan 200 mensen naar een lezing van de Noorse schrijver Karl Ove Knausgård en hadden ze hier 15 pond voor over. Dankzij een uitgebreid adressenbestand (meer dan 70.000 e-mails) en een zeer goed crm-systeem kunnen gerichte mailings uitgestuurd worden voor deze activiteiten die vaak snel volgeboekt zijn.
Ze verhuren ook de winkel voor activiteiten van uitgevers of andere organisaties. Daar wordt behoorlijk veel gebruik van gemaakt omdat het kader zeer uitzonderlijk is.
Naast de boekhandel is ook een trendy cake shop gevestigd. De manager is de excentrieke Terry Glover die uitzonderlijk lekkere dingen bakt en die ook zeer goed weet te presenteren. Deze cake shop is niet direct een cash cow, maar het is een instrument om mensen naar de boekhandel te lokken en om de deelnemers aan de activiteiten lekker te verwennen. Ook hier sluiten de activiteiten vaak aan bij de werkuren: van 18u30 tot 20 uur.

Conclusie

Uiteraard  kan niet elk concept zomaar worden overgenomen. Maar als er één les kan getrokken worden uit dit bezoek aan zo uiteenlopende boekhandels is dat een boekhandel een eigen “smoel” moet nastreven. Men moet zijn eigen weg zoeken, liefst in samenwerking met zijn klanten om zaken aan te bieden die een andere boekhandel niet heeft. Het heeft ook geen zin om te proberen de grote ketens en webshops in het klein proberen na te bootsen. Inzetten op een eigen aanbod, een specifieke service, klantenbinding op vele mogelijke manieren, alternatieve inkomstenbronnen, ontmoetingen met auteurs e.d….. Het zijn allemaal domeinen waar mogelijkheden liggen voor onafhankelijke boekhandels om een eigen positie te verwerven in het moeilijke boekenlandschap.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten